باغ فین کاشان که به عروس باغ‌های ایرانی مشهور است با بهره‌مندی از انواع معماری‌های اصیل و منحصر به فرد و نیز برخورداری از پوشش طبیعی جذاب چون بهشتی بی‌بدیل در دل کویر خودنمایی میکند.
شهر کاشان مرکز شهرستان کاشان است. جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران برابر با ۲۴۸٬۷۸۹ نفر بوده که در فاصله ۲۴۰ کیلومتری از جنوب تهران، پایتخت ایران، ودر بین دامنه کوه کرکس نطنز و دشت کویر سکنی دارند.این شهرستان از شمال به آران و بیدگل، از جنوب به نطنز و اردستان، از غرب به کوه کرکس
و سیاه‌کوه و شهرستان دلیجان از شرق به کویر مرکزی ایران محدود است. کاشان از نظر جمعیت بیستم و در رده یازدهمین شهر صنعتی ایران قرار می‌گیرد که دلیل آن وجود کارخانجات متعدد فرش ماشینی (بیش از یکصد کارخانه)، کارخانه تولید ورق گالوانیزه و کارخانجات تولید قطعات خودرو و مونتاژ است.در همین ۳ الی ۴ سال اخیر کارخانهٔ تولید لوله‌های نشکن داکتیل هامون نایزه و همچنین کارخانه تولید خودرو سایپا کاشان تاسیس شده‌است. قدمت صنایع نساجی در این شهر به تولیدات شعربافی شامل مخمل بافی، زربافی و حریربافی برمی‌گردد که هم اکنون بیش از چند هزار نفر در کارخانجات نساجی مشغول به کار می‌باشند.
شهرت این شهر بیشتر به واسطه گلاب و فرش دستباف وآثار باستانی و جاذبه‌های توریستی متعدد آن است. کاشان به دارالمومنین، شهر عقرب‌ها و دروازه کویر مشهور است.از محصولات کشاورزی آن می‌توان به انواع غلات و میوه‌های فصلی اشاره نمود. غذای مورد علاقه در بین مردم این شهر آبگوشت و بالاخص گوشت و لوبیا می‌باشد.
آثار تاریخی و دیدنی فراوانی در این شهر وجود دارد که از آن میان می‌توان به باغ فین، مسجد و مدرسه آقابزرگ، خانه عامری‌ها، خانه عباسی‌ها، خانه طباطبایی، خانه بروجردی، حمام سلطان امیراحمد و قبر شاه عباس صفوی... اشاره نمود.
نام کاشان
درباره ی وجه تسمیه کاشان عقاید و نظرهای گوناگونی و بیشماری وجود دارد که به اهم
آنها اشاره می شود.
اندیشمندان زبانشناس،کاشان را به معناهای مختلف آورده اند:از آن جمله به خانه های
تابستانی که از چوب و نی ساخته شده و به معابد و جایگاه جشن و دلارایی آورده شده است.
ملک الشعرای بهار در«سبک شناسی»در این باره می نویسد:
«کاش و کاشان و کاشانه نیز که اسامی بتخانه هاست به معنی نوعی از مسکن
و نیز اسم خاص شهرهاگردید.»
باد آباد مهین خطه کاشان که مدام
مهد هوش و خرد و صنعت و بینایی بود
لفظ کاشانه و کاشان به لغتهای قدیم
معبد و جایگه و دلآسایی بود
«ملک الشعرای بهار»
مسگری یکی از صنایع دستی کهن ایران است. اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمانهای دور در موزه‌ها قابل مشاهده هستند.
پیشینه مسگری در ایران حداقل به پنج هزار سال پیش می‌رسد و به ظن غالب اولین فلز مکشوفه بدست انسان همین فلز مس بوده و اولین فلزکاران نیز ایرانیان بوده‌اند.[۱]
از جمله مراکز عمده این هنر شهرهای کاشان، اصفهان، کرمان، زنجان و شیراز می‌باشد. [۲]
صنعت مسگری در کرمان، اصفهان و کاشان و شاید شهرهای دیگر ایران در دوران اسلامی و تا به امروز از رونق و شکوفایی برخوردار بوده به گونه‌ای که در اغلب این شهرها یکی از بازارها با عنوان بازار مسگرها به صاحبان این هنر - صنعت اختصاص داشت. در بازار مسگرهای این شهرها ده‌ها مسگر به قوت بازو و ضرب چکش خود، انواع ظروف، وسایل و اشیا» مسین را می‌ساختند. امروزه در این بازارها هنوز اثاری از این هنر یافت می‌شود.[۳] کشف دو کوره ذوب فلز در محوطه سه هزار ساله «اسپیدژ» در سیستان و بلوچستان نشان داد که مردم اسپیدژ، پیش از تاریخ به هنر مسگری و فلزکاری مسلط بوده‌اند.
.......................................................................................................
......................................................................................................
یکی از قدیمی ترین تمدنهای ایران تمدن سیلک است. تپه های موسوم به سیلک واقع در ۲ کیلومتری جنوب غربی کاشان یکی از کهن ترین مراکز استقرار بشر در فلات مرکزی ایران به شمار می آید. حدود هفت هزار سال پیش مردم سیلک پایه و اساس تمدنی را بنیان نهادند که در دوره های مختلف پیشرفت شایانی را بدست آورد. نشانه هایی از این پیشرفت و ترقی را می توان در آثار سفالین و اشیاء مسی و مفرغی بدست آمده از این تپه ها (تپه های شمالی و جنوبی سیلک) که امروزه زینت بخش اکثر موزه های معتبر ایران و جهان است، مشاهده کرد. اقوام سیلک که دارای ابداعات و نوآوریهای فراوانی در صنایع آن دوران بوده اند، با تمدن بین النهرین و مناطق دیگر ایران ارتباطات فرهنگی و اقتصادی داشته اند. تمدن سیلک به عنوان یکی از نخستین تمدن های دشت نشین برای باستان شناسان از اهمیت قابل توجهی برخوردار می باشد. خاصه آنکه در کوزه گری و نگارگری و استفاده از آجر پخته در بنای ساختمانها و موارد متعدد دیگر به پیشرفتهای قابل ملاحظه ای رسیده بودند. گرچه ردپای این تمدن ناگهان در تاریخ گم می شود و مردم سیلک بر اثر هجوم اقوام تار و مار و گریزان می شوند، اما برخی بر این عقیده اند که ساکنان سیلک پس از ویرانی شهر و دیارشان به چشمه ساران به ویژه نیاسر و نوش آباد پناه برده و آبادیهایی را بوجود آورده اند. با توجه به اینکه در منطقه کاشان آثاری از دوره هخامنشی و اشکانی وجود ندارد و پژوهشهای باستان شناسی نیز در این منطقه بسیار محدود بوده است از تمدن این دوره در کاشان اطلاعات زیادی در دست نیست لیکن کشف سکه های نقره متعلق به دوران هخامنشی و اشکانی در این منطقه نشان از ردپای تاریخ دوره هخامنشی و سلوکی دارد. کشف گنجینه ای متعلق به اواخر هزاره اول قبل از میلاد در روستای مرق گواهی بر امتداد مدنیت در منطقه کاشان تا اواخر دوره هخامنشی است. گرچه اخبار و مدارکی از دوره اشکانیان در این منطقه بدست نیامده است اما قراین متعدد تاریخی خبر از آبادانی و رونق کاشان در دوره ساسانیان می دهد. وجود آتشکده های نیاسر، خرمدشت و نطنز، اشارات مولف تاریخ قم به مناطق باستانی چون نیاسر و نوش آباد، اخباری مربوط به یک شهرک دوره ساسانی به نام سارویه درمنطقه کاشان که به گزارش تاریخ نویسان تا دوره اولیه اسلامی نیز آثاری از آن برجای بوده است همگی گواهی بر این مدعاست.
............................................................................................................
امروزه هنر جایگاه وکارکرد ارزشمند و با اهمیّتی در جامعه یافته است.
افزایش روزافزون شمار هنرمندان و خواستاران هنر و گسترش فعّالیّت های هنری
طبیعتاً نیاز های اطّلاعاتی و شناختی گوناگونی را به وجود آورده است.
هنر در زمانه ی ما با آنچه در دوران های گذشته خوانده می شد تفاوت هایی چشمگیر
و گاه باورنکردنی دارد. آثار هنری گذشته همچنان ارزش هنری خود را حفظ کرده اند؛
امّا امروزه آثاری هنری عرضه می شود که پیشینیان محال بود آنها را در مقوله ی هنر جای دهند.
کاشان شهری که در عرصه ی هنر نیز مانند سایر زمینه ها همواره پیشتاز بوده است ؛
هنرمندان این خطّه ی هنرپرور در رشته های مختلف هنری و هنر های سنتی
و صنایع دستی فعال بوده اند.
امید آنکه این نوشته مفید فایده بوده مقبول طبع دیرپسند هنروران و صاحبدلان خوش ذوق
و فرهیختگان پهنه ی علم و ادب و هنر واقع گردد.انشاءالله
محمد رضا چمنی مجرد
تصاویری از هنر
کاشان کهن شهر تاریخی ایران زمین که چونان ستاره ای بر تارک آسمان کویر ایران
می درخشد و چون عروسی زیباروی،راست قامت و استوار به خودستایی می پردازد
و چشم هر بیننده ای را به این همه شکوه و عظمت و سرافرازی مبهوت و از بیکران
دریای هنر و زیبایی به شگفت وا می دارد.
سخن از کاشان با آن پیشینه ی تاریخی پر افتخار و فرهنگ غنی و پویای آن و شناخت
و آگاهی از آثار تاریخی آن می باشد.
.........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
«پیتر دلاوله» در سفرنامه خود کاشان را چنین توصیف می کند:
«شهر کاشان در کنار یک جلگه ی وسیعی و پای چند تپه مرتفع بنا شده و بسیار گرم
است.زمستان در آنجا عملاً وجود ندارد و برعکس تابستانش طاقت فرساست.
فقط وجود میوه های فراوان به خصوص انار باعث می شود مردم بتوانند این هوای گرم
را تحمل کنند.»
«توماس هربرت»در سفرنامه ی خود چنین می نویسد:
«کاشان از نظروسعت،ثروت و زیبایی دومین شهر ایران به شمار می رود. کاشان بزرگ
و زیبا و قدیمی و خیلی آباد و آراسته است. این شهر اشرافی مانند(بورک)و(نوریچ)
انگلستان می باشد.چهارهزار خانوار دارد. خانه ها هم بزرگ و مزیّن به نقش نگارهای
گوناگون است.حمام ها و گنبد های مساجد با کاشی فیروزه ای پوشیده شده و
بازار ها وسیع و مملو از اجناس و قماشهای ابریشمی و قالی زربفت و کالاهای دیگر
می باشد که در هیچ کجا بدین زیبایی و خوبی دیده نمی شود.»
«ژان شاردن»اعتقاد دارد که:
«در هیچ کجای ایران به اندازه ی کاشان،ساتن،مخمل،بافته سطحی و ابریشم
گلدوزی شده با ابریشم طلا و نقره دوزی شده ساخته نمی شود.»
«ادوارد براون»بعد از دیدن کوچه ها و بازار کاشان این شهر را چنین توصیف می کند:
«این شهر از سه جهت شهرت دارد:اول اینکه در آنجا ظروف مسی بسیار زیبا
و محکمی می سازند،دوم اینکه عقرب های خطرناکی دارد ولی عقربهای آن هرگز
غریبه ها را نیش نمی زنند بلکه با خود سکنه کاشان خصومت دارند.سومین
شهرت کاشان عبارت از ترسو بودن سکنه ی آن است که من تصور می کنم
به نسبت زیاد اغراق باشد ولی ایرانی ها معتقدند که کاشی ها خیلی ترسو
هستند.»{البتّه قابل توجه خوانندگان محترم استثناء هم وجود دارد}
«مادام ژان دیولافوا»که در قرن سیزدهم از کاشان دیدن کرده در کتاب
«ایران ، کــلـدوه و شــــــوش» آورده است:
«امروزه نیز کاشان یکی از شهر های آباد و پرثروت ایران است مردمانش همه هنرمند
و صنعتگر هستند.خانه ها با خشت و گل ساخته شده اند و تمیزند.دیوارها بلند
هستند و کوچه ها را از ریزش خاک کثیف نمی کنند.تقریبا تمام کوچه ها سنگفرش
شده و دارای مجراهایی هستند که آب باران را منتقل می کنند و آب می پاشند و
اگر چه شاید مسافرین اروپایی شهرهای کثیف شرقی را دیده اند گفته مرا حمل بر
اغراق گویی کنند ولی من اطمینان می دهم که آنچه نوشته ام واقعیت دارد.»
............................................................................................
